Cukrzyca u dzieci: wykrywanie, leczenie i zdrowa dieta

W ubiegłym tygodniu (14 listopada) obchodzony był Światowy Dzień Cukrzycy. Jest to globalna inicjatywa mająca na celu zwiększenie świadomości na temat cukrzycy oraz podkreślenie jej wpływu na zdrowie publiczne. Ustanowiony przez Międzynarodową Federację Diabetologiczną (IDF) i Światową Organizację Zdrowia (WHO), ten szczególny dzień jest okazją do promocji zdrowego stylu życia, profilaktyki oraz edukacji na temat cukrzycy. Światowy Dzień Cukrzycy skupia uwagę społeczeństwa na istotności walki z tą chorobą, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. W tym dniu organizowane są różnorodne wydarzenia, takie jak kampanie edukacyjne, bezpłatne badania, konferencje i spotkania mające na celu zwiększenie świadomości na temat cukrzycy oraz dostarczenie informacji na temat profilaktyki i zarządzania chorobą.

Symboliczna data 14 listopada została wybrana z okazji urodzin Fredericka Bantinga, jednego z odkrywców insuliny, kluczowego leku w leczeniu cukrzycy. Światowy Dzień Cukrzycy stanowi również moment solidarności dla wszystkich osób dotkniętych tą chorobą oraz ich bliskich, zachęcając do otwartej rozmowy na temat wyzwań związanych z cukrzycą.

Ponieważ cukrzyca u dzieci staje się coraz bardziej powszechnym zjawiskiem, postanowiliśmy napisać dla Was kilka najważniejszych informacji o tej chorobie u dzieci i w ten sposób zwiększyć Waszą uwagę na ten problem. Należy bowiem pamiętać, że zrozumienie różnych wariantów tej choroby, czynników sprzyjających jej występowaniu, konsekwencji oraz skutecznych metod leczenia i zdrowej diety jest kluczowe dla zapewnienia dzieciom jak najzdrowszej przyszłości.

Warianty cukrzycy u dzieci

Cukrzyca u dzieci dzieli się głównie na dwa główne warianty: typu 1 i typu 2. Cukrzyca typu 1 jest spowodowana niewystarczającą produkcją insuliny, hormonu regulującego poziom cukru we krwi. Jest to zazwyczaj wynik autoimmunizacyjnej reakcji, w której układ odpornościowy atakuje komórki produkujące insulinę w trzustce. Natomiast cukrzyca typu 2 zwykle rozwija się w wyniku insulinooporności, gdzie organizm nie reaguje prawidłowo na insulinę. Warto jednak wiedzieć, że u dzieci spotyka się także:

• cukrzyce monogenowe np. cukrzyca typu MODY
• cukrzycę noworodkową przemijającą lub utrwaloną
• cukrzycę związaną z mukowiscydozą

Niestety rozpoznanie cukrzycy u dziecka może być trudne, ponieważ objawy często są łagodne i początkowo mogą być mylone z innymi problemami zdrowotnymi. Niemniej jednak, istnieje kilka sygnałów, które mogą wskazywać na konieczność przeprowadzenia badań u dziecka, zwłaszcza jeśli występuje więcej niż jeden z poniższych objawów:

• Nadmierna pragnienie i picie

Jeśli dziecko nagle zaczyna pić dużo więcej wody niż zwykle, a mimo to ciągle odczuwa pragnienie, może to być znak problemów z gospodarką wodno-elektrolitową, charakterystyczną dla cukrzycy.

• Częste oddawanie moczu

Nadmierna ilość oddawanego moczu, zwłaszcza jeśli dziecko wcześniej nie miało problemów z nietrzymaniem moczu, może wskazywać na cukrzycę.

• Utrata masy ciała

Nagła utrata masy ciała, pomimo normalnej ilości spożywanych posiłków, może być wynikiem niedostatecznej kontroli cukru we krwi.

• Zmęczenie i senność

Długotrwałe uczucie zmęczenia, senność i ogólne osłabienie mogą być objawami zaburzeń glikemii.

• Zmiany nastroju

Zmiany nastroju, drażliwość, czy nawet problemy z koncentracją mogą być spowodowane niestabilnym poziomem cukru we krwi.

• Nawracające infekcje

Częste infekcje, zwłaszcza skórne i układu moczowego, mogą być związane z obniżoną odpornością związaną z niekontrolowaną cukrzycą.

• Wzmożony apetyt bez przyrostu masy ciała

Jeśli dziecko ciągle jest głodne, ale jednocześnie traci na wadze, może to wskazywać na problemy z insuliną.

Rodzice powinni być szczególnie czujni, jeśli te objawy występują jednocześnie lub stopniowo nasilają się. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub zaniepokojenia, należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub specjalistą, który może zlecić odpowiednie badania, takie jak pomiar poziomu glukozy we krwi czy testy na cukrzycę. Wczesne wykrycie i leczenie cukrzycy u dzieci są kluczowe dla zminimalizowania ryzyka powikłań i zapewnienia dziecku zdrowej przyszłości.

Należy pamiętać, że cukrzyca typu 2 często może przebiegać u dziecka zupełnie bezobjawowo!

Czynniki sprzyjające zachorowaniom na cukrzycę

Należy zwrócić uwagę na czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia cukrzycy u dzieci. Genetyka odgrywa tu kluczową rolę, ale również styl życia, dieta uboga w składniki odżywcze, brak aktywności fizycznej i otyłość są czynnikami ryzyka, które warto monitorować.

Konsekwencje cukrzycy u dzieci

Niestety, cukrzyca u dzieci może prowadzić do wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych. Powikłania cukrzycy dzieli się na wczesne (ostre) i późne (przewlekłe). Niewłaściwie kontrolowany poziom cukru we krwi może skutkować problemami z sercem, nerkami, wzrokiem i układem nerwowym. Warto też wiedzieć, że cukrzyca leczona w nieodpowiedni sposób lub zaniedbana osłabia układ odpornościowy, czego konsekwencją są uciążliwe, trudne do wyleczenia i często nawracające infekcje.

Do ostrych powikłań cukrzycy zalicza się:

• kwasicę ketonową
• kwasicę mleczanową
• hiper- i hipoglikemię
• i śpiączkę ketonową

Dlatego tak ważne jest regularne monitorowanie poziomu cukru i skuteczne leczenie.

Leczenie cukrzycy u dzieci

Leczenie cukrzycy zależy od tego, z jakim typem cukrzycy mamy do czynienia. Zazwyczaj obejmuje stosowanie insulinoterapii lub pompy insulinowej. Ważne jest, aby rodzice i opiekunowie dzieci z cukrzycą byli odpowiednio przeszkoleni w zakresie monitorowania poziomu cukru, podawania insuliny i reagowania na ewentualne problemy. Rodzice dzieci chorych na cukrzycę powinni być w stałym kontakcie ze specjalistyczną opieką w Poradni Diabetologicznej. Koniecznie muszą także pilnować systematycznie wykonywanych badań kontrolnych.

Dieta w cukrzycy u dzieci

Dieta odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu cukrzycą u dzieci. Zalecana jest dieta bogata w błonnik, o niskim indeksie glikemicznym, z ograniczeniem spożycia tłuszczów nasyconych i prostych węglowodanów. Należy pamiętać, że dieta dla dziecka z cukrzycą powinna być różnorodna i dobrze zbilansowana pod kątem zawartości makroskładników. Bardzo ważne jest też aby posiłki były częste i regularne ale w małych porcjach. Należ też unikać:

• długich przerw między
• słodyczy
• produktów z białej mąki
• produktów tłustych (szczególnie z tłuszczami trans)
• słodzonych napoi
• i słonych przekąsek

Produkty o niskim indeksie glikemicznym (niski poniżej IG 50), po spożyciu których następuje powolny wzrost poziomu cukru we krwi:

• świeże warzywa (m.in. awokado, cukinia, cykoria, fasolka szparagowa, grzyby, kalafior, kapusta itd.)
• jaja
• ryby
• produkty zbożowe z pełnego przemiału
• pełnoziarniste kasze
• płatki owsiane
• razowe makarony
• i niektóre owoce i orzechy (m.in. czarna porzeczka, pomelo, granat, pomarańcze itd.)

Cukrzyca u dzieci to poważne wyzwanie zarówno dla rodziców, jak i dla samych małych pacjentów. Świadomość różnych wariantów tej choroby, czynników ryzyka, skutecznych metod leczenia i zdrowej diety jest kluczowa dla zapewnienia dzieciom jak najbardziej normalnego i zdrowego życia. Regularna kontrola poziomu cukru, zgodność z zaleceniami lekarza oraz zdrowy styl życia są kluczowe dla skutecznego zarządzania cukrzycą u dzieci.

Po więcej informacji na temat cukrzycy zapraszamy na stronę CBK JCI >>>