Sensoplastyka: twórcza zabawa dla dzieci i rodziców

W dzisiejszym zabieganym świecie, pełnym ekranów i elektronicznych gadżetów, ważne jest, aby nie zapominać o prostych, twórczych formach zabawy, które rozwijają wyobraźnię i zmysły dziecka. Jedną z takich fascynujących dziedzin jest sensoplastyka – zabawa z plastycznymi masami, które nie tylko dostarczają rozrywki, ale również wspierają rozwój sensoryczny i kreatywność najmłodszych.

Czym jest sensoplastyka?

Sensoplastyka to forma zabawy, która wykorzystuje różnorodne materiały do tworzenia i eksploracji. Głównym celem jest stymulowanie zmysłów poprzez dotyk, wzrok, zapach i dźwięk. Kluczowym składnikiem sensoplastyki są plastyczne masy, takie jak plastelina, glinka, masa solna czy pianka poliuretanowa. Jednakże, sensoplastyka to nie tylko zabawa rzeźbieniem, ale także eksperymentowanie z różnymi teksturami i substancjami.

Idea sensoplastyki wywodzi się z nurtu pedagogiki i terapii zajęciowej, gdzie aktywne korzystanie ze zmysłów, zwłaszcza dotyku, ma pozytywny wpływ na rozwój dzieci. Zastosowanie różnorodnych materiałów, takich jak plastelina, glinka, masa solna czy inne substancje plastyczne, daje dzieciom możliwość eksperymentowania, odkrywania i rozwijania umiejętności sensorycznych.

W praktyce, metoda sensoplastyki jest stosowana przez nauczycieli, terapeutów, a także rodziców jako kreatywna forma nauki i zabawy dla dzieci. Ważne jest, aby dostosować doświadczenia sensoplastyczne do wieku, umiejętności i indywidualnych potrzeb dziecka, co pozwala na elastyczne podejście do tego rodzaju aktywności.

Najważniejsze korzyści z wykorzystania sensoplastyki do zabawy z dziećmi:

1. Sensoplastyka jest doskonałym sposobem na rozwijanie umiejętności motorycznych małych rąk u dzieci. Manipulowanie różnymi teksturami, formowanie kształtów i tworzenie detali pomaga w doskonaleniu precyzji ruchów
2. Zabawy sensoryczne mają pozytywny wpływ na rozwój mózgu dzieci poprzez aktywację różnych obszarów związanych z zmysłami. To może wspomagać procesy myślowe, kreatywność i zdolności poznawcze
3. Sensoplastyka może być również pomocna dla dzieci o nadwrażliwości lub podwrażliwości sensorycznej. Poprzez stymulację różnych zmysłów, dzieci uczą się radzenia sobie z różnymi bodźcami i regulacji swoich reakcji
4. Sensoplastyka może być łatwo dostosowana do różnych tematów edukacyjnych. Na przykład, można stworzyć sensoplastyczne zadania matematyczne, gdzie dzieci formują liczby i symbole, czy zadania związane z literami alfabetu
5. Otwarte zakończenia sensoplastycznych działań zachęcają do kreatywności i rozwijania nieograniczonej wyobraźni. Dzieci są zachęcane do tworzenia własnych światów, postaci i historii poprzez manipulację różnymi materiałami
6. Podczas zabaw sensorycznych można wprowadzać zasady bezpieczeństwa, na przykład zachęcając do mycia rąk przed i po zabawie, unikania jedzenia podczas zabawy czy korzystania z odpowiednich narzędzi
7. Sensoplastyka angażuje wszystkie zmysły, co sprawia, że jest kompleksowym doświadczeniem. Dotyk, wzrok, zapach, słuch i czasem nawet smak są aktywowane, co tworzy bogate wrażenia sensoryczne

Zasady sensoplastyki:

• Zachęcanie do eksperymentowania: dzieci powinny mieć swobodę w eksplorowaniu różnych materiałów i technik. Zachęcanie ich do myślenia poza utartymi schematami pobudza kreatywność
• Rozwijanie zmysłów: sensoplastyka jest doskonałym narzędziem do rozwijania zmysłów. Dzieci uczą się odczuwać różnice w konsystencji, temperaturze i zapachu materiałów
• Wspólna zabawa: sensoplastyka to także świetna okazja do wspólnej zabawy z rodzicami. Wspólne tworzenie różnych form i figurek oraz kreatywne spędzanie czasu buduje silne więzi rodzinne
• Środowisko przyjazne dziecku: ważne jest stworzenie bezpiecznego miejsca do zabawy, gdzie dzieci mogą swobodnie eksperymentować, nie obawiając się o swoje ubrania czy otoczenie, a rodzice o ich bezpieczeństwo (np. nie odpowiednie nożyczki)

5 prostych przykładów zabaw sensoplastycznych:

1. Plastelina aromatyczna: na rynku dostępne są pachnące plasteliny ale warto pamiętać, że można przygotować je samemu. Dodanie do plasteliny naturalnych olejków eterycznych daje nie tylko ciekawy zapach, ale także stymuluje zmysł węchu.
2. Gliniane rzeźby i ozdoby: glinka lub błoto to doskonałe materiały do formowania rzeźb. Dzieci mogą tworzyć swoje miniatury lub fantastyczne stworzenia. Do takiej zabawy można także wykorzystać samoutwardzalną glinę (białą lub kolorową) albo glinę polimerową utwardzaną w piekarniku dzięki czemu wspólnie stworzymy miniaturową rzeźbę do doniczki, ozdoby na choinkę czy biżuterię dla babci. 
3. Masa solna*: prosta do przygotowania masa solna jest świetnym materiałem do rzeźbienia, a także rozwijania umiejętności motorycznych. Żeby przygotować masę solną należy połączyć:
   • 1 szklankę mąki pszennej
   • 1 szklankę soli
   • ok. 125 ml wody

Choć przygotowanie masy solnej jest stosunkowo łatwe to trzeba mieć wprawę i troszkę poeksperymentować niż zrobić się masę, która po wyschnięciu nie będzie się kruszyła. Dobrze wysuszoną masę można następnie malować, ozdabiać brokatem czy przyklejać do niej koraliki. Wszystko zależy od naszej i dziecięcej kreatywności.

4. Masa porcelanowa*: to kolejny sposób na wspólną domową zabawę i przygotowywanie np. ozdób świątecznych.
   • 1 szklankę mąki ziemniaczanej
   • 1 szklankę białego kleju (np. wikolu)
   • 2 łyżki bezbarwnej oliwki (kosmetycznej np. dla niemowląt)
   • 2 łyżki soku z cytryny

Masa porcelanowa jest delikatniejsza od masy solnej dzięki czemu nadaje się doskonale do zabawy ze starszymi dziećmi, które bez problemu poradzą sobie z wykonywaniem drobnych i cienkich przedmiotów.

5. Pianka poliuretanowa: tworzenie kształtów z pianki poliuretanowej to fascynujące doświadczenie sensoryczne, które angażuje zarówno zmysł dotyku, jak i wzroku. Kolorowe arkusze pianki można kupić w zestawach lub pojedynczo dzięki czemu dzieci same będą mogły najpierw zaplanować co chcę zrobić, a następnie wybrać odpowiednie kolory. 

Wprowadzając sensoplastykę do życia codziennego, rodzice nie tylko dostarczają swoim dzieciom unikalnych doświadczeń, ale również wspierają ich rozwój fizyczny, emocjonalny i społeczny. Przede wszystkim jednak, sensoplastyka to radość tworzenia i odkrywania, która łączy pokolenia i pozostawia trwałe wspomnienia, a przez to doskonały sposób na rodzinne spędzanie czasu.

*dokładne opisy tego jak przygotować takie masy, jak je ozdabiać i co można z nich zrobić znajdziecie m.in. na stronie www.mojedziecikreatywnie.pl